Özlenen Rehber Dergisi

151.Sayı

Pkk'nın Dini 'Zerdüştlük'

Eyüp ÖZBERK Özlenen Rehber Dergisi 151. Sayı
Her ideolojik harekette olduğu gibi, son günlerde tekrar alevlenen, bugüne kadar binlerce masum insanın kanına giren, derin güçlerin taşeronluğunu yapan terör örgütü PKK ve uzantılarının temelde dayandığı noktaları, inancını bilmek; onu ve müntesiplerini tanımak ve onlarla mücadele etmek açısından büyük önem arz etmektedir. Bunun için Zerdüştlüğü bilmemiz gerekiyor.

Zerdüştlük:
Zerdüştlük, İranlı ’Zerdüşt’ tarafından kurulan bir inanç sistemidir. Müntesipleri onu peygamber görmektedir.
İnandıkları tanrıya ’Ahura Mazda’ derler. Bu nedenle Zerdüştlüğe ’Mazdeizm’ de denmiştir. Sonraki dönemlerde ise daha çok Mecusilik adıyla anılmış ve İran’da yayılmıştır.
Zerdüştlüğün kutsal kitabı, hikmet ve bilgi anlamına gelen ’Avesta’dır.
Zerdüşt’ün kurduğu inanç sistemi, ölümünden sonra bugün Afganistan’ı oluşturan topraklara doğru güneye ve batıda Medlerle Persler arasında yayıldı. Bu dönemde Zerdüşt rahipler dinî temizlik idealini ateşle simgelediler. Bu rahipler ’ateş yakıcılar’ olarak anılmaya başladılar. İranlıları ’Mecusî/ateşe tapıcılar’ kılan ateş kültü, İran dinî yapısının en göze çarpan niteliği halini aldı. Ateş tapınakları, güneş ışığının bile sızmasına izin vermeyecek şekilde yapılıyor, buradaki kutsal ateşe insan eli değdirilmiyor, nefesle kirletilmiyordu.
Fars imparatorluğunu yıkılması ve İslâm’ın İran’da yayılmasından sonra, Zerdüştçülük sınırlı biçimde daha 3 yüzyıl varlığını sürdürdü. 8-10. yüzyıllarda ise artık yaşama şansını büyük ölçüde yitirdi. Bunun üzerine Zerdüştçülerin büyük bölümü İran’ı terk ederek Hindistan’a göçtüler. Hindistan’da varlıklarını hâlâ sürdüren Zerdüştçülere ’Parsîler’ denilmektedir.
İnanç: Zerdüştîliğin en temel kitabı olan Avesta ve onun da bölümlerinden Yesne’nin içinde bulunan ve aynı zamanda bütün sözleri Zerdüşt’e isnat edilen cümlelerde, ciddî şirk unsularına rastlanılır. Bunlardan bir cümle bile, Zerdüştîliğin müşrik bir dinî organizasyon olduğunu açıkça göstermektedir.
Muharremat: Söz konusu bu kitap ve onun tefsiri olan Pehlevi Metinleri’nde aile ve toplum hayatının temelini sarsan en yakın akraba (kız, kız kardeş vb.) evliliğinden teşvikle bahsedilir. Sasani Devleti zamanında en yakın akraba evliliği özellikle o günün Mecusî din adamları arasında çok yaygındı ve teşvik ediliyordu. Zerdüştîliğin reformcusu olarak bilinen ve dünyayı para ve kadın üzerine kuran Mazdek de bu işin güçlü savunucularından biridir. Mazdek’in tabilerinden olan I. Kubad da kendi kızı ile evlenmiş ve aynı zamanda oğlunu da bizzat kendi kızı ile evlendirmiştir. Kubad’ın oğlu Hüsrev de, evlendiği kendi kızından olan oğludur. Sâsânî Kisraları bu tür evliliği bizzat yapmışlardır.1
Ateş: Zerdüştlükte ateş, tanrıyı simgeler. Ateş, tanrının yarattığı saf, temiz ve iyi bir varlık olarak görülür. Zerdüştîler, ateşi yüceltirler onu kıble kabul ederek ateş önünde dua ederler. Ancak asıl kıble Güneş’tir. Zerdüştlerin dinî törenlerini ateşin önünde yapmalarının nedeni, kötülüğün karanlıkla özdeşleşmesine karşın, ateşin karanlığı önlemesidir.
Ateş, tapınaklarda yakılır ve ateşe üflemek öldürülmeyi gerektirecek kadar büyük bir günahtır. İçinde sürekli ateş yakılan tapınakları vardır. Bu tapınaklara Zerdüşt olmayanlar alınmaz.
İbadet: Zerdüştlükte günde beş defa dua etmek suretiyle ibadet edilir. Sabah ibadetinin Zerdüştlükte özel bir yeri olduğundan ve buna da insanları horoz kaldırdığından bu hayvan kutsal kabul olunur.
Zerdüştlükte, evlerin kapıları doğuya, yani güneşe bakar. Zerdüştlerin mezarlarının yönü doğuya doğrudur. Mezar taşında ’Güneş’ sembolü ve ’Reviya Roje’ (Güneşe Doğru/ Güneş Yolcusu) yazısı bulunur.
Takvim/Bayram: Zerdüştlerde takvim 21 Mart’ta yani en uzun günde başlar. Bugün, Zerdüşt’ün dağdan indiği ve peygamberliğini ilân ettiği gün olarak kabul edilir. Mecûsîler’in bayramları arasın­da en önemlisi, Nevruz (No Ruz) adı verilen yeni yıl bayramı da bugün başlar. Bugün, en uzun olması nedeniyle, aydınlığın karanlığa karşı zaferi olarak nitelendirilir. Tabiatın dirilişi anısına kutlanan Nevruz aynı zamanda dünyanın ve insanın yaratıldığı gün olarak kabul edilir. Nevruz ateşi ve ateşin üzerinden atlama geleneği de Zerdüşt adetlerine uymaktadır. Sonbaharda hasat zamanı kutlanan Mihrican da önem­li bir bayramdır.
Bugün çoğunluğu Müslüman olan toplumumuzda bu bayramları kutlayan, ateş üzerinden atlayan, okullara kadar sokan kimseler neye hizmet ettiklerinin farkına varmalıdır.
Kadına bakış: Zerdüştlükte Tanrı, kadın ve erkeği bir arada ve birbirine arkadaş olarak yaratmıştır. Bu inançta kadın ve erkek eşit olarak kabul edilmektedir. Zerdüşt inancının gelişip yayıldığı bölgelerde çok eşliliğin azaldığı ve tek eşliliğin arttığı görülmüştür. Zerdüşt kadınlar başlarını örtmezler, kapanmak yoktur.
PKK militanlarının ve onların uzantılarının, destekçilerinin erkek kadar hatta daha fazla kadın olması, kadınların erkek gibi giyinip silah kuşanmaları, erkek gibi hareket etmeleri hep bu inanç temeli üzerine bina edilmiş gözüküyor.
Kutsallar: Zerdüştlükte inek kutsaldır. Köpek de ineği beklediği için özel bir itibara haizdir. Beyaz öküz de kutsaldır. Zerdüşt rahibi olmak isteyen kişi beyaz öküzün idrarını içmelidir.
Şarap: Bu inançta şarabın ibadetle ilgili olarak dinî düşüncelerin geliştirilip derinleştirilmesi ve ruh gözünün açılması amacıyla içilmekte olduğu vurgulanır.
Şarkı-Türkü: Zerdüştlükte şarkı ve şiirlerin önemli bir yeri vardır. Zerdüşt, cenneti şarkılı bir yer olarak tasvir etmektedir.
İslam dininde caiz görülmeyen çalgı aletleri eşliğinde şarkı-türkü konserleri tertip edip bunu bir propaganda aracı olarak kullanmak görüldüğü üzere bu fasit inanışa dayanmaktadır.

PKK ve Zerdüştlük:
PKK’nın dinle ilgili sert söylemleri bugüne kadar Markist-Leninist ideolojik kimliğiyle izah edildi. Yine örgütte Hıristiyan ve sünnetsiz çok sayıda militanın çıkması bu durumun en somut göstergesi olarak değerlendirildi. Hâlbuki PKK’nın Zerdüştlük’e ilgisi örgütün ilk kurulduğu günden beri var. Örgüt öteden beri bu inanç biçimini tasvip edip kamplarda bunu mensuplarına benimsetiyor. Ele geçirilen örgüt yayınlarında Zerdüşt dinini anlatan kitapların bulunması da bunu ispat ediyor. Yine ele geçirilen örgüt militanlarının, bu inancı ideolojik ve psikolojik eğitimler sırasında benimsediklerini itiraf etmeleri, PKK’nın bu inanç sistemini geniş kitlelere dayattığının en iyi örneğidir.
İnançlı vatandaşları kandırmak için zaman zaman şiddet, zaman zaman da paravan İslam motifli örgütler kuran PKK, gerçek inanç sistemini Zerdüştlük üzerine inşa etmiştir.2
Bunun sebebi; Kürtleri İslâm’dan uzaklaştırmak, Kürt milliyetçiliğini ön plana çıkarmak ve Kürtlere özgü bir ulus tarihi oluşturma çabasıdır. Tıpkı Cumhuriyetin kurulmasının ardından hilafet kurumunun lağvıyla beraber giderek Türk milliyetçiliğinin öne çıkarılması, İslâm’ı geride/karanlıkta kalmış olmanın sebebi olarak sunma çabası, Şamanizm’e vurgu yaparak Türklüğe has ve onu merkeze alan yeni bir ulus tarih yazımının ortaya konması gibi.3
’Kürtlerin kökeninin Medler’e dayanan kadim bir millet olduğunu’ iddia eden örgüt ideologları, tezlerini güçlendirmek için bir o kadar da köklü bir din bulmanın yollarını aradı. ’Türklerin Şamanizm’i varsa, Kürtlerin de Zerdüştlüğü olmalı’ tezi örgütün ilk metinlerinde yer aldı.4
İslâm öncesi Türklerin Şamanist olduğunun hatırlatılması gibi, Kürtlere de İslâm öncesi Zerdüşt oldukları hatırlatılarak, Zerdüştlüğün övüldüğü, İslâm’ın ise kötülendiği bir anlatı üretilmiş, Zerdüştlük, ’Kürtlerin ideolojik kimliği ve aynı zamanda inanç dini’ olarak tanımlarken, İslam ise ’Kürtlerde parçalanma nedeni’ olarak görülmektedir.
Türk milliyetçilerinin, ’İslâm’ın Türkleri özgün kimliklerinden kopararak Araplaştırdığı’nı savunması gibi, PKK da İslâm’ın Kürt kimliğini zayıflatarak ’Araplaştırma-Türkleştirme’ gibi asimilasyonlara kapı açtığını iddia etmektedir. Mevlâna Halid-i Bağdadî’nin halefi olan şeyhler ve Nakşibendilik özellikle hedef alınmakta, şeyhlik kurumunun ’Kürt toplumunu düşünsel düzeyde boğduğu’ öne sürülmektedir. Tıpkı Kemalistlerin şeyh ve âlimler aleyhinde ’dini siyasete alet ediyorlar’ safsataları gibi.5

Çıra Tv:
Terör örgütü PKK, Zerdüştlük propagandası için inanç alanında yayın yapacak bir televizyon kanalı kurdu. Bu kanalda ağırlıklı olarak Yezidilik ve Zerdüştlük anlatılıyor. Kanalın logosu Zerdüştlüğün sembolü olan güneş ve ateşten oluşuyor. Kürtçede ışık ya da ateş anlamına gelen Çıra Tv’de Yezidîlerin nasıl ayin yaptıkları, toplumsal adetleri anlatılırken, Yezidiliğin Kürtlerin milli dini olduğu propagandası yapılması dikkat çekiyor. Kanalda, İslamiyet ve İslam’a ait değerler açık bir dille eleştirilirken, Yezidilik ve Zerdüştlüğe övgüler diziliyor. Avrupa’nın yanı sıra Kürtlerin yoğun yaşadığı, Kuzey Ermenistan, Rusya ve Avrupa’dan izlenebilen kanal, çocuklarla gençliklere yönelik yayınlar yapıyor.
Akademik Çalışmalar:
Belçika’da Brüksel Merkezli Abdullah Öcalan Sosyal Bilimler Akademisi, Yezidiliğin Kürtlerin dini olduğu iddiasını akademik olarak temellendirmek ve Yezidiliği Kürt halkına benimsetmek çalışmalar yapıyor.6
Zerdüştlüğe Ait Terimlerin Kullanılması:
Düzenlenen mitinglerde ’Peygamber Apo’ pankartının taşınması, teröristbaşının gerçekten kendini ’Zerdüşt’ olarak görmesinin bir neticesidir.7
Zerdüştlük dininde kutsal sayılan birçok isim, örneğin; Zerdüşt’ün doğduğu yerin ismi ’Medya’, Avesta, Mazdek, Zamen, Astar-Ster-Sterk-Star, Soran, Kajin vb. örgüt kamplarına, örgüt mensuplarına veriliyor, telsiz kodu veya parola olarak kullanılıyor.
PKK militanları ile yapılan bir ankette en beğenilen dinî lider Zerdüşt çıkmıştır. Kurulduğu günden bu yana ’Türklerin Şamanizm’i varsa, Kürtlerin de Zerdüştlüğü var’ tezini işleyen PKK, kendi çarpık ideolojisini din ile birleştirmeye çalışıyor.8
Tiyatro-Piyes:
Örgüte katılan gençleri, yetiştiği sosyo-kültürel yapıdan ve dini inançlarından arındırmaya çalışan örgüt, ilk önce, tiyatro ve kısa piyeslerle gençlerin zihinlerini yıkamaya başlıyor. Hazırlanan piyesler daha çok mağaralar da oynanıyor.
İlk adımda tiyatro ve piyeslerle anlatılmaya çalışılan Zerdüştlük, sonrasında gerçek ayin şeklini alıyor. Örgüt üyeleri, belirlenen dönemlerde teröristbaşının resimlerinin bulunduğu alanlarda bir araya gelerek ibadet yapıyor. Militanlar bu resimlere ve yakılan ateşe secde edip tapınıyorlar.
İlk Kürt Zerdüşt Tapınağı:
Pkk, İsveç’te dünyanın ilk Kürt Zerdüşt tapınağını açmış, bu açılışta konuşma yapan Zerdüşt din adamı, Kürdistan’ın 400 yıl iki büyük güç, Hıristiyan Bizanslılar ile Arap Müslümanlar arasında mücadelenin ortasında kaldığını, tüm olanlara rağmen Kürtlerin kültür ve geleneklerini koruduklarını, ancak Zerdüşt dininin vecibelerini yerine getirme hakkını kaybettiklerini ifade etmiş, yaşamı boyunca Zerdüşt’ün peygamber olduğunu bilmeyen tek bir Kürde bile rastlamadığını, Zerdüşt’le ilgili bilgilerin kuşaklardan kuşaklara sözlü olarak aktarıldığını belirtmiştir.

Zerdüştlüğün Şiîliğe Tesiri:
Şiîler, Sâsânî Devleti’nin Müslümanlar tarafından yıkılmasını hazmedemez ve bu konuda çok sert sözler sarf ederler. Meşhur Kerbela’lı Şiî müellif Hasan el-İhkakî: ’Roma ve İran İmparatorlukları’nın başına gelen felaketler Müslüman işgalcileri(!) ile Arapların yaptıkları yüzünden geldi. Bu dine girenler hiçbir zaman bu dine alışamadı. İslam ve Araplar onların kalplerine nefret ektiler. Bunun sebebi, hem Doğu’da hem de Batı’da İran’ın güzel şehirlerini ve kültürlü ülkelerini yıkan ve harap eden bedevi Arap fatihleri idi.’ diyerek İslâm’a kinini ifade etmiştir.
İran Hz. Ömer (r.a.) zamanında fethedildiği için bu nefret doğrudan İslam’a ve azı müstesna bütün Sahabe’ye olmuştur. Bu kinin bir ifadesi ki Hz. Ömer’i Mecusîlerin önemli din adamı Ebû Lu’lu’ el-Mecusî şehit etmiştir. Bu lâinin kabri, günümüzde İran’ın İsfahan Eyelat’ine bağlı Keşan ili, Firuzî caddesi üzerinde yer alır. İran Şiileri ona ’Baba Şücauddin’ (Dinin Cesur Adamı) derler. Ebû Lu’lu’a olan bu hürmet, onların Zerdüştîliğin tahrif edilmiş bir formu olan Mecusiliğe ait sevdalarının sürdüğü izlenimi vermektedir.
İranlı Şiî müellif Muhammad Ali Mu’zi, hem de övünerek, ’Zerdüştîliğin temel dini düşünceleri Şiizmin içine hatta en detaylı konularına bile girmiştir. İmam Hüseyin’in Sâsânî Kisrası III. Yezcerd’in kızı Şehriban ile evlenmesi Kadim İran’ın bir sembolü, kraliçesi ve annesi olmuştur. İşte bu akrabalık Şia ile Kadim Mecusilik arasında bir kardeşlik kurmuştur.’ demiştir.
Tarihin seyri içinde Şia’nın İran’la daha kuvvetli hale gelmesi ve özellikle bu topraklarda kabul görmesi, bu iddiaları doğrular mahiyettedir. Zira Şiilik en büyük şöhretini İranlılar vasıtasıyla elde etmiştir. Bu nedenle, söz konusu ilişkiyi biraz daha ileri taşıyıp, Şiîliğin gayesinin Müslümanlığa karşı Zerdüştîliği (veya Mecusiliği) yaşatarak bu vesile ile müstakil bir İran İmparatorluğu kurmak olduğu düşüncesini dile getirenler de olmuştur. Şia’nın, bazı yönleri ile İran milliyetçiliğinin din kalıbına girmiş bir şekli olduğunu çoğu İranlı yazar da kabul eder.9

Hedef İran Kürtleri:
Terör örgütü PKK, Zerdüştlük inancını aynı zamanda yeni taraftar bulmak için de kullanıyor. Kuzey Irak’taki Kürtlerden beklediği desteği göremeyen örgüt, Celal Talabani ve Mesut Barzani’nin hedef kitlesi içindeki İran Kürtlerini tesiri altına almak istiyor. Türkiye’den militan temininde zorlanan örgüt rotasını İran’a çevirdi. Tarihteki ilk ve tek Kürt Devleti ’Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin kurulduğu İran’da çok ciddi bir Kürt nüfusu bulunuyordu. Bir bölümü kadim İran inanışı Zerdüştlüğü benimsemiş olan İran Kürtlerini dinî yönden etkilemek isteyen PKK bir anlamda bu ülkede nüfuz savaşı veriyor.

Kürtleri İslâm’dan Uzaklaştırmak İstiyorlar:
Bitlisli âlim Şeyh Nurettin Mutlu şöyle diyor: ’Yezidî olanlar haricinde Kürtler Müslüman’dır. Sadece Müslüman olarak kalmamış, aynı zamanda dinin yayılmasında ve korunmasında öncü olmuşlardır. Doğu’da açılan medreseler ve burada yetişen âlimler çok büyük bir vazifeyi yerine getirdi… Tarih boyunca Kürtler değişik mecralara taşınmak istendi. Onlara başka dinler sunuldu, ancak onlar hep İslamiyet’in hizmetkârı olarak kalmayı tercih etti. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da şimdilerde her şey bozulmak isteniyor. Huzuru bozanlar bugün dinimizi de bozmak istiyor. Yeni yetişen nesil ne yazık ki çok bilinçli ve duyarlı değil. Bu konuda devlete büyük görevler düşüyor. Terör ve İslamiyet bir arada olamaz.’10
Ümmeti tekrar parçalamak için oynanan oyunu Müslümanlar görmezden gelmemeli, özellikle doğu ve güneydoğu’da geçmişten bugüne İslâm’ın muhafazası ve yaşanması uğrunda büyük bir misyon üstlenen medrese ve âlimler desteklenmeli, sayıları çoğaltılmalıdır. Unutmamalıyız ki, ümmetin birliğini, huzuru ve barışı temin edecek olan tek değer İslâm’dır.

Faydalanılan Diğer Kaynaklar:
- Şamil İslam Ansiklopedisi, Ahmet ÖZALP, Zerdüştlük Maddesi.
- TDV. İslam Ansiklopedisi, ’Mecusîlik’ Maddesi, Şinasi GÜNDÜZ, c.28, s.279-284, TDV. Yay., Ankara, 2003.
- Zerdüştçülük, Zerdüşt ve Hukuk (Avesta), Asistan: Cahit CAN.
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Zerd%C3%BC%C5%9Ftl%C3%BCk#cite_note-auhf.ankara.edu.tr-5
- http://www.ahmetakyol.net/zerdust-dini/
- https://nyildirim.wordpress.com/2009/02/19/zerdust-ve-ogretisi/
- http://www.haber7.com/guncel/haber/802506-pkklilarin-zerdust-ayininden-kareler
- http://www.3sutun.com/say2/zerdust.html

(Endnotes)
1 Zerdüşt ve Avesta Üzerine Genel Bir Değerlendirme, Adil ÖKSÜZ, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2013/2, c.12, sayı:24, s.146-148.
2 http://www.aksiyon.com.tr/dosyalar/pkk-samanizm-pesinde_512721
3 Zerdüştlük ve Kardeşlik, Hilal Kaplan, Yeni Şafak Gazetesi, http://www.hiniskultur.com/makale.asp?yaziID=5301
4 http://www.aksiyon.com.tr/dosyalar/pkk-samanizm-pesinde_512721
5 Hilal Kaplan, agm.
6 http://www.samanyoluhaber.com/gundem/pkk-dinini-resmen-duyurdu/829211/
7 http://www.timeturk.com/tr/makale/hasan-celal-guzel/boyle-buyurdu-zerdust.html
8 http://www.aksiyon.com.tr/dosyalar/pkk-samanizm-pesinde_512721
9 Adil ÖKSÜZ, agm., s.141-142.
10 http://www.aksiyon.com.tr/dosyalar/pkk-samanizm-pesinde_512721
Bu içeriğe yorum yazabilirsiniz

1 kişi yorum yazdı.