Özlenen Rehber Dergisi

110.Sayı

Giyim - Kuşamla İlgili Sünnet ve Edepler ;


Elbise giymedeki niyet; Allah Teâlâ’nın verdiği nimeti izhar etmek, bedenindeki bir ayıbı örtmek, ehl-i İslâm’ın sevgisini kazanmak için giyinmek olmalıdır.
Elbisesini üzerinden çıkarıp bir yere koyduğu zaman toplayıp koymalıdır. Düzenli bir şekilde uygun bir yere bırakılmalıdır. Özellikle iç çamaşırlar sağda solda uygunsuz bir şekilde bırakılmamalıdır. Yatmadan önce çıkarılan elbiseleri sağa-sola gelişi güzel atmamalı, uygun bir şekilde yere koyup katlamalı ya da müsait bir yere asmalıdır.
Giyilen elbisenin kolları ve etekleri (erkekler için) çok uzun olmamalıdır. Bunların çok uzun olması, kibir alametidir. Çok fazla kısa da olmamalıdır. Edep mahalli her hâlükârda kapalı olmalıdır.
Şeffaf, dikkat çekici ve çok dar elbiseler de giyilmemelidir. Elbiseler bol, kadın ve erkekler için gerekli tesettür ölçülerine uygun olmalıdır.
Don giymek de sünnettir ki bu, elbisenin en altına giyilir. İlk don (serâvîl) giyen insan Hz. İbrahim (a.s.)’dır. (Bkz. Suyûtî, Durru’l-Mensûr, c.1, s.255; İbn-i Kesîr, el-Bidâye Ve’n-Nihâye, c.1, s.405; Münâvî, Feydul’l-Kadîr Şerhu’l-Câmii’s-Sağîr, c.1, s.110, h.no:99)
Yamalı elbise giyilir, ancak yırtık elbise giyilmez. Bir salik, aile efradının giyiminde aşırı lüksten kaçınmalı, maddî durumu iyi olmayanlar da çocuklarının elbiselerinin temiz olmasına ama yırtık olmamasına dikkat etmelidir. Sert dokumalı elbiseler giymek de sünnettir.
Elbise giyerken giymeye sağdan başlamalı, çıkarırken de soldan çıkarmaya başlamalıdır. Bu arada, Allah Teâlâ’dan, kendisine ’takva libası’ giydirmesi istenmelidir. Elbiseyi giyerken de Allah’ın adı anılıp Besmele çekilmelidir.
Yine Rasûl-i Ekrem Efendimiz, yeni bir elbise giyeceği zaman Cuma günü giyerdi. (Bkz., İbnu’l-Mukri, Mu’cem, s.95, h.no:480; el-Hatîbü’l-Bağdâdî, Târih-u Bağdâd, c.5, s.225)
Erkekler için ipek giymek haramsa da kadınlara mubahtır. Ancak kadınlar, dışarıdaki erkeklerin dikkatini cezp edecek şekilde renkli elbiseler giymemelidirler. Kadınların siyah ve beyaz elbiseler giymesi de sünnettir. Hz. Fâtıma Validemiz siyah giymiştir.
Salik, toplum içine eşofman, gece kıyafeti vb. kıyafetlerle çıkmamalıdır.
GİYİM-KUŞAMDA RENKLER

Yeşil renk elbise giymek sünnettir. Erkeklerin kırmızı ve sarı renk elbise giymeleri hoş karşılanmamıştır. Bu bahsedilen sarı, açık sarı değildir. Bakara Sûresi 69. âyet-i kerimede şöyle buyurulur:
’(Yahudiler): ’Bizim için Rabbine dua et de o (buzağı)nın renginin ne olduğunu bize açıklasın’ dediler. (Musa): ’Muhakkak O (Azze ve Celle) buyuruyor ki: ’O sarı renkte bir sığırdır. Onun rengi halis sarıdır. Kendisine bakanları mesrur kılar.’ dedi.’
İşte bu âyet-i kerimede tavsif edilen sarı, tatlı sarıdır. Bu sebeple tatlı sarı giymek de sünnettir. Tatlı sarı ayakkabı giymek de zenginliğe sebeptir.
Yahudilerden biri öldürülmüş ve katili bulunamıyordu. Yahudiler; ’Allah’a dua et de katili bize bildirsin’ dediler. Musa (a.s) dua etti, bir sığır kesmelerini ve onun bir parçası ile öldürülen kimseye vurmalarını söyledi. Yahudiler bu emri aldıkları zaman herhangi bir sığırı kesecekleri yerde âyet-i kerimede anlatıldığı gibi sığırın evsafını sormaya başladılar. Sormaya devam ettikçe de işleri zorlaştırıldı.
Erkeklerin ipek giymesi haramdır. Kadınların ipek giymeleri ise helaldir. Elbise giyerken sağdan başlamalı, çıkarırken de önce soldan çıkarılmalıdır.
Beyaz elbise giymek müstehaptır. Beyaz elbise kirlendiği zaman kirliliği hemen görülür ve yıkanır, bu açıdan temizdir.
Semure (b. Cündüb) (r.a.)’ın Nebi (s.a.v.)’den riayet ettiğine göre şöyle buyurmuştur: ’Elbiselerinizden beyaz olanı giyin. Zira o, daha temiz ve daha güzeldir. Ölülerinizi de onunla kefenleyin.’ (Nesâî, Cenâiz, 38)
GİYİM-KUŞAMLA İLGİLİ DUALAR
Yeni elbise ve ayakkabı giyildiği zaman şu dua okunur:
’Allâhümme leke’l-hamdu, ente kesevtenîhi. Es’elüke min hayrihî ve hayri mâ sunia lehû, ve eûzu bike min şerrihî ve şerri mâ sunia lehû /
Allah’ım! Hamd sana mahsustur! Bunu bana Sen giydirdin. Senden, bunun hayrından ve yapılış gayesinin hayrından istiyorum. Bunun şerrinden ve yapılış gayesinin şerrinden de Sana sığınıyorum.’ derdi. (Ebû Dâvûd, Libâs, 1)
Buhârî’de varid olan hadis-i şerîfte; Nebi (s.a.v) Ümmü Hâlid’e yeni bir elbise giydirince;
’Eskit ve çürüt.’ diye bir, diğer bir rivayette ise iki defa söylemiştir. (Bkz., Buhârî, Libâs, 22; Libâs, 32)
İç çamaşırı giyilirken ’İzâ-câe Nasrullâhi’ Sûresi okunup haramlardan korunmaya niyet etmelidir.
GİYİLMESİ SÜNNET OLAN LİBASLAR

a) Serâvil:
Serâvil (şalvar) giymek Peygamberimiz (s.a.v)’in sünneti seniyyesidir.
Hz. Osman Efendimiz (r.a.) şehid edildiği zaman üzerinde Serâvili bulunuyordu.
Serâvili oturarak giymeye özen göstermelidir. Serâvili ayakta giymek mekruhtur.
b) Takke ve Sarık:

Sarık giymek de sünnettir. Sarığın belin ortasına kadar uzatılması müstehabdır.
Bazı rivayetlerde ulema sarığın biraz daha uzatıldığını zikretmişlerdir. İbn-i Ömer (r.anhümâ)’dan rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: ’Nebi (s.a.v.) (başına) sarık sardığı zaman, sarığını(n ucunu) iki omuzu arasından salıverirdi.’ (Tirmizî, Libâs, 12)
İmâm-ı Cezerî; ’Âlimlere göre sünnet olan; başa takke giyip sarığı onun üzerine sarmaktır. Zira, sarıksız takke giymek müşriklerin âdetidir.’ demiştir.
Ebû Cafer b. Muhammed b. Ali b. Rukâne’nin, babasından rivayet ettiğine göre; Rukâne, Nebi (s.a.v.) ile güreşmiş Nebi (s.a.v.) de onu yenmişti. Rukâne şöyle demiştir: ’Ben Nebi (s.a.v.)’i şöyle buyururken işittim: ’Bizimle müşrikler arasındaki fark kalensuveler üzerindeki sarıklardır.’ (Ebû Dâvûd, Libâs, 24)
Kalânis, kalensuve’nin çoğuludur. Kalansuve fes, kavuk, külah ya da takke nevinden başı örten serpuştur.
Peygamber Efendimiz umumiyetle beyaz sarık kullanmışlardır. Mekke’nin fethinde siyah sarık kullanmışlardır. Yeşil sarık kullandığı da rivayet edilir.
c) Diğerleri:
Yünlü ve kıldan ’imal edilmiş elbise giymek, peygamberlerin sünnetleri arasındadır. Kâinâtın Serveri; ’Yün elbise (giyin), kalplerinizde imanın tadını bulursunuz.’ (Hâkim, Müstedrek Ale’s-Sahîhayn, Îmân, 77, c.1, s.81, h.no:77) buyurmuştur. Yünlü elbise giymek aynı zamanda tevazu alametidir.
Rasûlullah’ın pamuklu kumaştan da gömleği vardı. (Bkz. el-İsbehânî, a.g.e., s. 97-116.)
Aba giymek de Hz. Süleyman (a.s.)’ın sünnetidir. İlk aba giyen Hz. Süleyman’dır.
Diğer elbiseler, kadınlar ve erkekler için serbest bırakılmıştır. Umumi İslâmî giyim-kuşam adabına uygun olmak şartıyla her yörenin giyilmesi âdet olan elbiselerini giymekte bir beis yoktur.
Bu içeriğe yorum yazabilirsiniz

  • zekeriya keles

    Allah razi olsun bizi ayinlatiyorsunuz.

3 kişi yorum yazdı.