Güzel ahlakı tamamlamak için gönderilen bir peygamberin ümmetiyiz. Cenabı hakkın “habibim sen ne yüce bir ahlak üzeresin”1 buyurduğu Resulün ümmetiyiz. Bütün beşerin ahlakça en güzeli olan bir Resulün ümmetiyiz. Ahlakiliği hiç kalmamış bir topluma gelerek, onları zirvelere ulaştıran, Allah’a yaklaşmalarına vesile olan, Rablerini onlara, onları rablerine sevdiren, gelmiş geçmiş bütün insanların Allah’a en sevgilisi olan bir Resulün ümmetiyiz. Ancak ona ümmet olmanın neresindeyiz?

Her şeyden önce ahlak bir ilimdir. Bu ilmin kendine göre bir takım kaideleri, ölçüleri ve bu ölçüler doğrultusunda varmak istediği bir sonucu vardır.

Ahlak ilminin konusu; iyi ve kötü davranışlar sebebiyle insanın ruhudur.

Gayesi ise; İnsanın kendine, yaratanına, birlikte yaşadığı diğer canlılara karşı nasıl davranması gerektiğini bilmesi ve bu bilgileri gereği gibi tatbik etmesidir. 2 Bunlar kısaca bilmemiz gereken kitabi bilgileridir.

Biz Müslüman olarak günlük yaşamımızda edindiğimiz ahlakları gelenek ve göreneklere göre değil, kuranın ve sünnetin ışığı altında şekillendirmeliyiz.

Yukarıda ahlakın konusu ile ilgili yaptığımız tarifte insan davranışlarıyla ruhu konu ettik.Ruhun gıdası da maneviyattır. Bize manen huzur veren şey güzel amellerimizdir. Güzel amellerimiz sayesinde kalbimiz manen temizlenir ve bütün bedenimiz huzur bulur.


Kuran bütünlüğü içerisinde bakıldığında kalp katılığı kötü ahlakların sonucunda meydana gelir. Kalplerinde hastalık bulunanlar kötü ve lüzumsuz işlerle meşguldürler. İşledikleri günahlar sebebiyle onların kalpleri kararır, katılaşır. Hatta mühürlenir.

Başlıca kötü ahlaklar; kibir, haset, yalan, iftira, memime, gıybet, kin, nefret, nifak, fesat, riya, kötümserlik, cimrilik, bencillik, şehvet, hainlik, gaddarlık, inat, zulüm gibi birçok kötü ahlak çeşidi vardır.

Yine kuran bütünlüğü içerisinde baktığımızda güzel olan ahlaki davranışların yapılması istenmektedir. Bu sayede insanın mutlu ve huzurlu olması amaçlanmaktadır. Zaten dinimizin ahlaklı olmayı emretmesindeki gaye budur.

Başlıca güzel ahlaklar; sabır, sebat, şefkat, merhamet, sevgi, saygı, haya, edep, nezaket, af, müsamaha, kusur ve ayıpları örtme, tevazu, hayırseverlik, iyilik, cömertlik, şükür, iktisat, kanaat, tasarruf, sükut, sır saklamak, vakar, temkin, şeceat, mürakabe, nefis muhasebesi, iyiliği emr kötülüğü men, sorumluluk, tevekkül, teslimiyet, ülfet, güler yüzlülük, tatlı sözlülük, özür dileme, sadelik, itaat, dostluk, barış severlik diye sıralaya biliriz.

insanda bu ahlakların meleke haline gelmesi de rehberimiz olan Rasullah efendimize tabi olmakla gerçekleşebilir. O, insanlığa hidayet kaynağı olarak gelmiş, ahlaki çöküntü içirisindeki insanları yılmadan ve bıkmadan eğiterek güzel ahlak sahibi olmalarını sağlamıştır.Onlar efendimize iman ettiler. Tâbi oldular. Allah için sevdiler ve Allah için buğuzettiler. Allah için kardeş oldular. İslam ahlakında olan bütün güzel davranışları öğrendiler ve yaşadılar. Bu şekilde bütün ümmet için örnek oldular.

Ahlaki davranışların yapılmasıyla kalbimiz huzur bulur. Kısacası bütün güzel davranışlar sonunda kalbimizin temizlenmesi söz konusudur. Bunun gibi bütün kötü davranışlar sonucu da kalbimizin kirlenmektedir.Rasulullah efendimiz buyuruyor ki; “Bedende bir et parçası vardır. O iyi olduğu zaman bütün beden iyi olur. O kötü olduğu zaman bütün beden kötü olur. Dikkat edin o kalptir.”3

Efendimiz bedenin kötülüğünü kalbin kirli olmasına bağlamaktadır. Dolayısıyla yapılan her kötü amel kalbe zarar vermektedir ve bedenin huzurunu kaçırmaktadır. Yine Efendimiz bedenin iyiliğini kalbin huzuruna bağlamaktadır Dolayısıyla güzel davranışlar kalbe safiyet kazandırmaktadır. Bu şekilde devamlı iç huzuru sağlanmaktadır.
.
İşte cenabı hakkın emirleri ve Rasullah efendimizin sünnetleri ahlaki ölçülerimizdir. Bedenimizin, ruhumuzun huzur bulması kuran ve sünnetteki güzel ahlakları yapmamızla mümkündür. Aksi takdirde bizim için zor bir geçim ve darlık vardır.



1)Kalem s.4
2)Hadislerle Ahlaki davranışlar, Ali Özek, s.16
3)Diyanet,250 Hadis,s66(Buhari, Müslim)