SORULAR:
Soru 1: Bir kimse evli kız kardeşine veya evli kızına zekât verebilir mi?
Soru 2: Camilere ve Kur’an kurslarına zekât verilebilir mi?

CEVAP:
Zekât, öşür, sadaka-i fıtrın verilecek yerleri aynıdır.
Zekâtın verileceği yerler:
1. Fakirler (zekât verecek kadar mala sahip olmayan kimseler)
2. Miskinler (hiçbir şeyi olmayan kimseler)
3. Zekât memurları (zekâtı ve öşrü toplayan memurlar)
4. Mükâtep köleler (zamanımızda bulunmamaktadır)
5. Borçlu olup borcundan fazla nisap miktarı malı olmayanlar (başkasından alacağı olup da alamayan kimse de böyledir)
6. Ordudan geri kalan gazilere, kafileden geri kalan hacılara (okuyan talebe, kendini ilim öğrenmeye ve öğretmeye adayan kimse de aynıdır)
7. Yolda kalmış yolcu (velev ki memleketinde malı ve parası olsun)
8. Müellefetü’l-Kulûb (Hz. Ömer Efendimiz bu kimselere zekât verilmesi hükmünü kaldırmıştır)
Kişi zekâtını bunların hepsine birden veya yalnızca birisine verebilir.

Şu hususlara da dikkat edilmelidir:
a) Kişi, fakirlere yemek yedirse ve bunu yaparken de zekâta niyet etse, zekât yerine geçmez.
b) Mescit, cami, köprü, yol, çeşme yaptırmak, hac ve cihat etmek için zekât verilmez.
c) Cenaze kefenlemek, ölenin borcunu ödemek için de zekât verilmez.
d) Kişi, usûl’lerine (yani anne-baba ve yukarıya doğru dedeleri ve ninelerine) zekât veremez.
e) Kişi, furû’larına (yani çocukları, aşağıya doğru çocuklarının çocuklarına) zekât veremez.
f) Kişi, evlatlıktan reddedilen çocuğuna ve gayri meşru çocuğuna da zekât veremez.
g) Kişi, üvey annesine, üvey annesinin oğluna zekât verebilir.
h) Kişi, kızının kocasına (damadına) zekât verebilir.
i) Kişi karısına (boşanmış olup iddet beklemekte olsa bile) zekât veremez.
j) İslâm memleketinde yaşayan veya ziyaret için gelen gayr-i Müslimlere de zekât verilmez.
k) Bayramlarda ve benzeri günlerde fakir kadın ve erkeklere verilen hediyeler, fakir çocuklara verilen harçlıklar, eğer zekâta niyet edilirse zekât yerine geçer.
l) Zengin babanın, (babasına malî bağımlılığı olmayan) büyük oğluna fakir ise zekât verilebilir. Küçük oğluna ise zekât verilemez. Çünkü zengin baba, fakir olan küçük oğluna bakmak zorundadır.
m) Kişi, erkek kardeşlerine, kız kardeşlerine ve bunların çocuklarına zekât verebilir.
n) Kişi dayılarına, halalarına, teyzelerine ve bunların çocuklarına zekât verebilir.
o) Vergiler, zekât yerine geçmez. Kaynağı, gayesi, oranı ve harcanacağı yerler açısından farklıdırlar.
Yukarıda, kendilerine ’zekât verilebilir? dediğimiz kimselerde aranan şart ’fakir olmaları?dır. Ayrıca zekâtı verirken, zekâta niyet edilmesi ve zekâtın, zekât alana temlik edilmesi (bizzat sahibi kılınması) lazımdır.
Yukarıdan da anlaşılacağı üzere, camilere, Kur’an kurslarına vb. kurum ve kuruluşlara (yani şahs-i manevilere) zekât verilemez. Ancak, oradaki ilim talebelerine veya kendini bu işe adamış hocalara (fakir iseler), bizatihi mülk edindirme yoluyla zekât verilebilir.
Ancak şu da dikkate alınmalıdır ki, aldıkları zekât ve fitreleri toplayıp, bunları zekât verilmesi caiz olan kişilere ulaştırdıkları bilinen ve güvenilen kurum ve yardımlaşma kuruluşlarına zekât, fitre ve öşür verilebilir.
Yine yukarıda da zikrettiğimiz gibi, bir kimse, fakir kız kardeşine ve fakir damadına zekât verebilir; ancak zekâtı, fakir ve evli de olsa bizzat kızına veremez. (Reddu’l-Muhtâr; Nûru’l-Îzâh; Dört Mezhep Fıkhı, Abdurrahman el-Cezîrî; el-Hidâye)