Soruyu Soran Kişi ve Adresi
m k mkepekci@gmail.com (225)

Soru:

İçinde alkol bulunan el kremlerini ellerimize sürüyoruz. Kremi elimize sürerken az da olsa giydiğimiz kıyafete bulaşıyor. O kıyafetle namaz kılmak caiz midir? Çoğu haram olan bir maddenin, azı da haram ve mutlaka necis midir? Aklı gideren bir şey, şüphesiz olarak caiz değildir. O halde sarhoşluk veren bazı maddelere nasıl mubah denebilir?

Cevap:

Afyon ve esrar bitkisi, benk, fazla zaferan, gönce gibi camid (sıvı olmayan katı) müskiratı (sarhoş edici maddeleri), sarhoş edecek miktarda kullanmak haramdır. Bu maddeleri zevk ve eğlence gibi maksatlarla az miktarda da olsa kullanmak da haramdır. Bununla beraber camid müskirat, haddi zatında nebatat kabilinden olup mübah olan ilaçlardandır.

İbn-i Hacer “Tuhfe”sinde ve başka kitaplarında bunu açıkça belirtmiştir. Ve bu, aynı zamanda bizim imamlarımızın kelâmından da anlaşılıyor. Çünkü bizim imamlarımız afyon ve benk gibi maddeleri, her ne kadar onlarla sarhoş olmanın ittifakla harâm olduğuna hükmedilmiş ise de mubah olan ilaçlardan saydılar. Diğer taraftan bu câmid (sıvı olmayan) içkilerin necis olduğunu söylemiş hiç kimseyi görmedik. Zaferanın benzerinin de necis olduğunu savunan hiç kimseyi görmedik. Hâlbuki zaferanın çoğunu içmek sarhoşluk verir. Onlar bunun azının yenmesini de haram kılmadılar. Bu ise onları yiyip de sarhoş olan bir kimseye had vurulmayacağına delâlet eder. Fakat sıvılar böyle değildir. Çünkü had vurulur. (İbn-i Âbidîn, Kitabu’l-Eşribe)

Çoğu haram olan bir maddenin, azı da haram ve mutlaka necis midir?

Sarhoşluk verenin çoğunun haram olması, azının da haram ve mutlaka necis olmasını gerektirmez. Çoğu sarhoş edenin, azının da haram ve necis olması hükmü ancak sıvı içkilerde geçerlidir. Bu da sıvı içkilere has bir özellikten ileri geliyor. Sıvı olmayanlara gelince, onlardan ancak sarhoşluk veren çok miktar haram olur. Onun haram olması için öldürücü zehir gibi necis olması da gerekmez. Zira öldürücü zehrin içilmesi haram, hâlbuki kendisi tâhirdir (temizdir). (İbn-i Âbidîn, Kitabu’l-Eşribe)

Aklı gideren bir şey, şüphesiz olarak caiz değildir. O halde sarhoşluk veren bazı maddelere nasıl mubah denebilir?

“Çoğu sarhoşluk verenin azı da haramdır.” kaidesi sıvılara mahsustur. Akıl veya bedende zarar meydana getiren camid (sıvı olmayan) şeylerden olanlar hakkında hüküm; bunlardan zarar veya sarhoşluk veren veya öldüren miktarı almak haram, yararlı olan azı almak haram değildir. (Mesela; tedavi için kullanılırsa mubahtır.) Çünkü bunların haramlığı aynî yani zatlarından ötürü değil, zararlarından ötürüdür. (İbn-i Âbidîn, Kitabu’l-Eşribe)

Yukarıdan anlaşılacağı üzere; krem, merhem vb. ürünlerde kullanılan alkol camid (katı) olduğundan dolayı, böyle ürünleri kullanmak caizdir. Bu tür ürünler, elbise veya vücuda bulaştığında ise namaza veya abdeste mani değildir. Ancak krem vb. ürünler kullanıldığında deriye su temas etmiyor ise o takdirde abdest ve gusül caiz olmaz. En güzeli ve takvaya en uygun olanı ise; ilk önce içinde alkol vb. maddeler içermeyen ürünler araştırılıp bunlar tercih edilmeli, en son çare olarak bu ürünler kullanılmalıdır.

Faydalanılan Eserler:
İbn-i Âbidîn, Kitabu’l-Eşribe.
Hukuk-u İslâmiyye Kamusu, Ö. N. Bilmen, c.3, s.250.